Schijnzelfstandigheid: Ben jij wel zo zelfstandig als je denkt?
Geplaatst op
Laatst bijgewerkt op
Stel je voor: je bent zzp'er, geniet van de vrijheid om je eigen werktijden te bepalen, opdrachten te kiezen en misschien zelfs af en toe vanaf een zonnig terras te werken. Maar wat als de Belastingdienst ineens op je stoep staat en zegt: "Leuk geprobeerd, maar eigenlijk ben je in loondienst"? Maak kennis met schijnzelfstandigheid, een term waar veel zelfstandigen de kriebels van krijgen. Tijd om dit onderwerp eens onder de loep te nemen, want vanaf 2025 zal er streng worden gecontroleerd.
Wat is schijnzelfstandigheid precies?
Kort gezegd: schijnzelfstandigheid betekent dat je op papier zelfstandige bent, maar in de praktijk meer op een werknemer lijkt. De Belastingdienst kijkt of er eigenlijk sprake is van een dienstverband. Dit kan flinke gevolgen hebben voor jou en je opdrachtgever. Maar hoe weet je of je in de gevarenzone zit? Laten we dat uitpluizen.
De drie criteria van de Belastingdienst
De Belastingdienst gebruikt drie criteria om te beoordelen of jij echt zelfstandig bent:
- Persoonlijke arbeid: Ben jij verplicht de opdracht zelf uit te voeren, of mag je iemand anders sturen?
- Gezagsverhouding: Bepaalt je opdrachtgever hoe, wanneer en waar je werkt? Dan kan dit een rode vlag zijn.
- Beloning: Krijg je een vaste vergoeding en word je doorbetaald bij ziekte? Ook dat kan duiden op een dienstverband.
Als een of meer van deze punten op jou van toepassing zijn, is het tijd om je zaken onder de loep te nemen. Dit zou je kunnen doen aan de hand van de schijnzelfstandigheidschecker van de Rijksoverheid.
Waarom is schijnzelfstandigheid een probleem?
Het probleem zit ‘m vooral in belastinggeld. Als je als zelfstandige wordt gezien, hoef je geen loonbelasting en premies werknemersverzekeringen af te dragen. Je hebt zelfs recht op voordelen zoals de zelfstandigenaftrek. Klinkt als een mooie deal, toch? Maar als je eigenlijk in loondienst werkt, loopt de overheid geld mis. Dit is waarom de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) is ingevoerd, om schijnzelfstandigheid te voorkomen.
Wat betekent dit voor jou?
Vanaf 1 januari 2025 is de Belastingdienst weer gaan handhaven op schijnzelfstandigheid. Dit betekent dat ze boetes en naheffingen kunnen opleggen als blijkt dat je niet aan de criteria voldoet. Dit zal echter pas gebeuren per 1 januari 2026 wanneer het handhavingsmoratorium vervalt. Het handhavingsmoratorium is de periode waarin de Belastingdienst niet zal handhaven.
De gevolgen kunnen fors zijn:
- Je kunt fiscale voordelen zoals de zelfstandigenaftrek kwijtraken.
- Je opdrachtgever moet alsnog loonheffingen betalen, met terugwerkende kracht.
- In het ergste geval kan dit je relatie met je opdrachtgever beschadigen.
Hoe voorkom je schijnzelfstandigheid?
Gelukkig kun je zelf maatregelen nemen om buiten de gevarenzone te blijven. Hier zijn een paar tips:
- Geen gezagsverhouding: Zorg dat je opdrachtgever jou niet vertelt hoe je je werk moet doen. Jij bent de expert en bepaalt zelf hoe je de opdracht uitvoert.
- Contracten op orde: Leg in je overeenkomst duidelijk vast dat je op eigen risico werkt en verantwoordelijk bent voor het resultaat.
- Meerdere opdrachtgevers: Werk voor verschillende klanten. Dit laat zien dat je echt zelfstandig bent en niet afhankelijk van één opdrachtgever.
- Eigen middelen: Gebruik je eigen laptop, telefoon en andere werkmaterialen. Het aannemen van spullen van je opdrachtgever kan je onafhankelijkheid in twijfel trekken.
Nieuwe wetgeving in aantocht
Naast de hernieuwde handhaving van de Wet DBA kijkt de overheid ook naar de invoering van de Wet VBAR (Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties). Deze wet moet helder maken wanneer iemand als zelfstandige kan worden ingehuurd. Vooral zzp’ers met een laag uurtarief (≤ €32,24 per uur) krijgen meer bescherming, omdat zij extra risico lopen om als werknemer te worden gezien.
Waar moet je op letten in 2025?
De Belastingdienst zal vanaf 2025 vooral grote bedrijven controleren die veel met freelancers werken. Maar wees gerust: ze doen dit niet met terugwerkende kracht. Wat je in 2024 hebt gedaan, blijft buiten schot. De focus ligt op opdrachten waarbij een duidelijke gezagsverhouding lijkt te bestaan.
Deliveroo-arrest: Wat leren we hiervan?
In 2024 deed de Hoge Raad uitspraak over het Deliveroo-arrest, waarbij werd bepaald dat de mate van onafhankelijkheid doorslaggevend is. Werk je bijvoorbeeld met vaste werktijden en onder strakke aanwijzingen? Dan loop je meer risico dat het wordt gezien als een dienstverband.
Conclusie: Bescherm jezelf met een paar slimme stappen
Schijnzelfstandigheid is een complex onderwerp, maar met een paar slimme stappen kun je jezelf beschermen. Zorg dat je je opdrachten slim inricht, je onafhankelijkheid bewaakt en je administratie op orde hebt. Vanaf 2025 staat de Belastingdienst weer aan de zijlijn, klaar om in te grijpen bij overtredingen. Maar als jij weet wat je doet, kun je met een gerust hart doorgaan met waar je het beste in bent: ondernemen als freelancer!
